ဘီတီအာ

ပခုကၠဴ ခရိုင္ၿမိဳ႕ရဲ႕ သက္တမ္းက ႏွစ္ ၁၂၀ ျပည့္ၿပီ ။ ဒါက ၿမိဳ႕တည္ႏွစ္ေတာ့မဟုတ္ဘူး .....
သမိုင္းအရ ပုဂံ နဲ႕ ပုခန္း ရဲ႕ ၾကားထဲမွာရွိတဲ့ ပခုကၠဴ ဟာ ပခုကၠဴ အေနနဲ႕ ရပ္တည္ လာတာ ....
သမိုင္းအေထာက္အထား အတိအက်ေတာ့ မသိနိဳင္ေသးဘူး .... ေသခ်ာတာကေတာ့ .....
ဒီထက္ပိုေစာေစာကတည္းက ျဖစ္တည္ေနခဲ့တာပါပဲ .....

အခုေရးခ်င္တာက 1918ခုႏွစ္က စခဲ့တဲ့ ပခုကၠဴရဲ႕ အ . ထ . က ( ၁ ) ရဲ႕ မဟာသမိုင္းေၾကာင္း .....
သေႏၶ တည္လာတာက B . T . R ( Buddha Tharthana Rekkhita Angelo Vernacular
High School ) ဗုဒၶသာသနာ့ရကၡိတ (ေစာင့္ေရွာက္ေသာ ) အထက္တန္ေက်ာင္း .....
အခုဆိုရင္ အႏွစ္ ( ၉၀ ) ျပည့္ခဲ့ၿပီ ......

B . T . R ေက်ာင္းကို 1918 ခုႏွစ္က ပခုကၠဴၿမိဳ႕ မင္း၀ိုင္း ( ျမစႏၵာရုပ္ရွင္ရံုေဟာင္းေနရာ ) မွာစၿပီး
ဖြင့္လွစ္ခဲ့ၾကသည္ ။ ထိုေနရာမွာ ဆရာႀကီးဦးေက်ာ္ (အ . က . က . ၁) အဂၤလိပ္စာျပဆရာႀကီး၏
ဘိုးဘြားမိဘမ်ားပိုင္ဆိုင္ေသာ ေနရာဟုသိရသည္ ။ ထိုမွ ယခု အထက-၁ ေနရာ
မန္းက်ည္းတန္းရပ္ အမွတ္ ( ၇ ) သို႕ ေျပာင္းေရႊ႕ဖြင့္လွစ္ခဲ့ၾကသည္ ။

ပခုကၠဴၿမိဳ႕တြင္ ဘီတီအာ ေက်ာင္းမေပၚမီကပင္ Wesley Mission School တည္ေထာင္ဖြင့္လွစ္ၿပီး
ျဖစ္သည္ ။ ထိုအခ်ိန္က အဂၤလိပ္တို႕သည္ 1. Missionary 2 . Merchant 3 . Military
3M ) ျဖင့္ ေနမ၀င္အင္ပါယာႀကီးကိုတည္ေထာင္ေနခ်ိန္ျဖစ္သည္ ။

အမ်ိဳးဘာသာသာသနာကို ခ်စ္ခင္ျမတ္နိဳးေစာင့္ေရွာက္လိုေသာ ပခုကၠဴၿမိဳ႕မိၿမိဳ႕ဖမ်ားသည္
၀က္စလီေက်ာင္းမ်ား ဖြံ႕ၿဖိဳးႀကီးထြားလာပါက လူမ်ိဳးဘာသာသာသနာဓေလ့ထံုးစံမ်ား
ေမွးမွိန္ေပ်ာက္ကြယ္မည္ကိုစိုးေသာေၾကာင့္ စုေ၀းတိုင္ပင္ညီညြတ္ၾက ၿပီး ၀က္စလီေက်ာင္းႏွင့္အၿပိဳင္
ဘီတီအာ ေက်ာင္းကို ႀကိဳးစားအေကာင္အထည္ေဖၚတည္ေထာင္ခဲ့ၾကသည္ ။

၀က္စလီေက်ာင္းမ်ားတြင္ Church မ်ားပါေဆာက္လုပ္ဖြင့္လွစ္သကဲ့သို႕ ဘီတီအာေက်ာင္းတြင္လည္း
ဘာသာသာသနာ အရွည္တည္တန္႕နိဳင္ရန္ ေကာင္းျမတ္ေသာရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားႏွင့္
ဘုရား၀တ္တတ္ရန္ ဓမၼာရံုကို ေစတနာရွင္ သမၼာဆႏၵဆီစက္ကုမၸဏီ ပိုင္ရွင္ဦးေမာင္ေလး မွ
ေဆာက္လုပ္လႈဒါန္းခဲ့သည္ ။

ဘီတီအာေက်ာင္းသည္ 1918 ခုႏွစ္တြင္တည္ေထာင္နိဳင္သျဖင့္ အမ်ိဳးသားေက်ာင္းမ်ား
( National School ) ထက္ ေစာစြာ ဖြင့္လွစ္နိဳင္ခဲ့သည္ ။

ထိုအခ်ိန္က ၀က္စလီေက်ာင္းႏွင့္ ဘီတီအာေက်ာင္းသည္ သင္ရိုးညႊန္းတမ္းတစ္ခုတည္း
စာေမးပြဲတစ္ခုတည္း သင္ၾကားေျဖဆိုရေၾကာင္းသိရသည္ ။

ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီး ျဖစ္ပြါးလာရာ ေက်ာင္းမ်ားအားလံုးပိတ္လိုက္ၾကရသည္ ။
၁၉၄၂ ခု ႏွစ္ အကုန္ေလာက္တြင္အျခားေက်ာင္းမ်ားနည္းတူ ဘီတီအာေက်ာင္းလည္း
ပိတ္ထားခဲ့ရသည္ ။

ထိုေခတ္ထိုအခါက .... ၁ ။ အစိုးရေက်ာင္း ( Government School )
၂ ။ အေထာက္ပံ့ခံေက်ာင္း ( Aided School ) .... ထိုအထဲတြင္ ဘီတီအာအသည္
အေထာက္အပံ့ခံေက်ာင္းအမ်ိဳးအစားတြင္ပါ၀င္သည္ ။ အေထာက္ပံ့ခံေက်ာင္းဆိုသည္မွာ
ေက်ာင္း၏ကုန္က်စရိတ္မ်ားမွ ေကာက္ခံရွိေသာ ေက်ာင္းလခေငြမ်ားကို ခုနိမ္ၿပီး
လိုေငြကို အစိုးရမွ သံုးပံုႏွစ္ပံု ၊ က်န္သံုးပံုတစ္ပံုကို သက္ဆိုင္ရာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ
ထည့္၀င္ၾကရသည္ ။ လိုအပ္ေသာရံပံုေငြကို ၿမိဳ႕မိၿမိဳ႕ဖမ်ားမွအလႈခံၿပီးပံုမွန္အားျဖင့္
တရုပ္ကုန္တိုက္ႀကီးမ်ားႏွင့္ တိုက္ရိုက္ဆက္သြယ္ေသာ တရုပ္ကုန္သည္မ်ားႏွင့္
ျမန္မာကုန္သည္မ်ားမွ အလႈေငြမ်ားလႈဒါန္းခဲ့ၾကသည္ ။ အေရးေပၚလိုအပ္လွ်င္လိုအပ္သလို
အလႈေငြမ်ား လိုက္လံေကာက္ယူၿပီး လိုအပ္ခ်က္မ်ားျဖည့္ဆည္းေပးျခင္းျဖင့္ အရွိန္အဟုန္
မပ်က္ ဆက္လက္ရပ္တည္နိဳင္ခဲ့ၾကသည္ ။ ေနာက္တစ္မ်ိဳးရန္ပံုေငြမွာ ေက်ာင္းဆရာမ်ားႏွင့္
၀န္ထမ္းမ်ားကိုခန္႕ထားရာတြင္ ၄င္းတို႕လစာေငြမ်ားကို အစိုးရသက္မွတ္သည့္ႏႈန္းထားအတိုင္း
လစာ စာရင္းမွာေဖၚျပထားေသာ္လည္း အမွန္တစ္ကယ္ရရွိသည့္လစာမွာ ခန္႕ထားစဥ္အခါက
အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ သေဘာတူ သက္မွတ္ထားေသာ လစာကိုသာရရွိသည္ ။

ပညာသင္ၾကားေရးတြင္ထိုေခတ္ထိုအခါက သံုးမ်ိဳးရွိခဲ့သည္ ။
1 . European School ( အဂၤလိပ္စာသပ္သပ္သင္ေက်ာင္း )
2 . Anglo Vernacular School ( အဂၤလိပ္-ျမန္မာစာသင္ေက်ာင္း )
3 . National School ( အမ်ိဳးသားစာသင္ေက်ာင္း )
၀က္စလီေက်ာင္းႏွင့္ ဘီတီအာ ေက်ာင္းမ်ားမွာ အဂၤလိပ္-ျမန္မာစာႏွစ္ဘာသာသင္ေက်ာင္း
အမ်ိဳးအစားထဲတြင္ပါ၀င္ပါသည္